Câu đối dài nhất thế giới

21/09/2012 | Chuyên mục: VĂN . 2695 Lượt xem

Tình cờ, đi vào trang mạng chùa Hiếu Quang của Hòa thượng Quang Nhuận, Huế, tôi bắt gặp cặp đối được cho là dài nhất thế giới.

Tôi muốn ghi lại đây để thân tặng bạn đọc. Đây là nguyên văn:

– Ai đã từng đến Đại Quan Lâu thuộc tỉnh Vân Nam, Trung Quốc thì sẽ tận mắt chứng kiến câu đối dài nhất thế giới, chữ vàng, nền xanh do một học giả nổi tiếng đầu đời Thanh – Tôn Nhiễm Ông sáng tác.

Cặp đối 180 chữ, mỗi vế 90 chữ, được Sầm Dục Anh ghi lại tại đây vào ngày 2 tháng Giêng, năm Mậu tý, niên hiệu Quang Tự thứ 14. Dưới đây là nội dung phần chữ Hán và bản dịch của thầy Quang Định. Đây là câu đối mang ý nghĩa sâu sắc, nội dung hàm chứa nhiều điển tích, điển cố, cũng chính nét đặc biệt này mà câu đối của Tôn Nhiễm Ông được người đời tôn xưng là Thánh Liên. Tác giả: Tôn Nhiễm Ông (1700-1775)

Vế 1:

Nguyên văn:

五百里滇池奔来眼底，披襟岸帻，喜茫茫空阔无边。看：东骧神骏，西翥灵仪，北走蜿蜒，南翔缟素。高人韵士何妨选胜登临。趁蟹屿螺洲，梳裹就风鬟雾鬓；更苹天苇地，点缀些翠羽丹霞，莫辜负：四围香稻，万顷晴沙，九夏芙蓉，三春杨柳。

Âm Hán-Việt:

Ngũ bách lí Điên trì bôn lai nhãn để, phi khâm ngạn trách, hỷ mang mang không khoát vô biên, khán: Đông tương thần tuấn, tây trứ linh nghi, bắc tẩu uyển diên, nam tường cảo tố. Cao nhân vận sĩ hà phòng tuyển thắng đăng lâm, sấn Giải Dự Loa Châu, sơ khỏa tựu phong hoàn vụ mấn, cánh bình thiên vĩ địa, điểm xuyết ta thúy vũ đan hà, mạc cô phụ tứ vi hương đạo, vạn khoảnh tình sa, cửu hạ phù dung, tam xuân dương liễu.

Dịch nghĩa:

Năm trăm dặm Điên Trì hiện trong tầm mắt, khoáng đạt tâm hồn, lòng rộn niềm vui chất ngất, vọng trông: phía đông thần mã, tây có Phượng hoàng , bắc cuộn thân rồng, nam giăng tuyết trắng. Tao nhân mặc khách nào quản tìm chốn tiên bồng, đến Giải Dự Loa Châu, điểm phấn trang hồng, tóc mây lướt thướt. Lại thêm bèo tím mặt sông, lau như mây trắng, tô chút ráng đỏ chiều hôm, Trả giăng cánh biếc, nhưng hãy nhớ: bốn bề hương lúa, muộn dặm cát vàng, cửu hạ phù dung, cuối xuân dương liễu.

Vế 2:

Nguyên văn:

数千年往事注到心头，把酒凌虚，叹滚滚英雄谁在, 想：汉习楼船，唐标铁柱，宋挥玉斧，元跨革囊。伟烈丰功费尽移山心力。尽珠帘画栋，卷不及暮雨朝云；便断碣残碑，都付与苍烟落照。只赢得：几杵疏钟，半江渔火，两行秋雁，一枕清霜。

Âm Hán-Việt:

Sổ thiên niên vãng sự chú đáo tâm đầu, bả tửu lăng hư, thán cổn cổn anh hùng thùy tại, tưởng: Hán tập lâu thuyền, Đường tiêu thiết trụ, Tống huy kim phủ, Nguyên khỏa cách nang, vĩ liệt phong công, phí tận di sơn tâm lực. Tận châu liêm họa đống, quyển bất cập mộ vũ triêu vân, tiện đoạn kiệt tàn bi, đô phó dữ thương yên lạc chiếu. Chỉ doanh đắc kỉ xử sơ chung, bán giang ngư hỏa, lưỡng hàng thu nhạn, nhất chẩm thanh sương.

Dịch nghĩa:

Mấy nghìn năm chuyện cũ bỗng dậy trong hồn, nâng chén sầu tiêu, lịch đại anh hào nay đâu,tưởng nhớ: Hán duyệt Lâu thuyền, Đường nêu trụ sắt, Tống vung búa ngọc, Nguyên lướt thuyền da; cái thế công danh, uổng phí chí cao lấp bể. Mọi rèm châu trụ vẽ, vén chẳng kịp sáng nắng chiều mây, bèn phá đá hủy bia, tất thảy mặc cho khói xanh bóng xế, chỉ mong được mấy dùi chuông sớm, đèn chài ven sông, đôi hàng thu nhạn, một giấc mê nồng.

Và cũng thật là thú vị, cách đây hơn 10 năm, tôi cũng có làm một cặp đối 182 chữ, mỗi câu 91 chữ, một vế nói về cái “không”, một vế nói về cái “có”. Nhưng tại sao chỉ hơn câu đối dài nhất thế giới chỉ “mỗi bên một chữ”? Kỳ lạ quá! Vậy nên tôi cũng muốn tặng bạn đọc xem cho vui:

“Thiền khí lăng vân, tình ngút sơn cao, phất phới bốn mùa lan thảo, nhân duyên sẵn có; có tùng trúc phong sương, có nhật tà nguyệt hiện, có tụ tán suy thịnh, có xả trược cầu thanh, có ngũ minh thập độ, có cảnh có thơ, có chùa am tử đệ; khinh linh xua làn mây khói, dạo miền cát tía, học trí học ngu, học hoa lá phong nhiêu, khiêm tu tập định, sống giữa khê tuyền, khách cũ sang bờ, mừng du tử, tao ông tầm hữu hạnh”.

“Thanh dương hạo bút, tâm ngời thiên thượng, bồng bềnh một cõi kinh thư, danh tướng vốn không; không xuân thu tuế nguyệt, không hạ chí đông phân, không thua được nhục vinh, không tranh danh đoạt lợi, không bát nạn tam đồ, không thân không thế, không sự nghiệp gia hương; lãng đãng khoác áo tuyết sương, chơi cõi bụi hường, mượn gió mượn trăng, mượn núi rừng u tĩnh, chuyết họa rèn văn, thức cùng sơn lĩnh, chim xưa về cội, đợi hiền nhân, trí giả đáo không viên”.

MINH ĐỨC TRIỀU TÂM ẢNH

Bài viết cùng chuyên mục